Dobrowolne poddanie się karze w postępowaniu karnym – czy warto?

2025-07-31 Zarzadca 0 Comments

Zapewne wielokrotnie zastanawialiście się, dlaczego niektóre procesy ciągną się latami a niektóre po zaledwie paru miesiącach mają już swoje rozwiązanie. Nie dzieje się tak bez przyczyny. Oczywistym jest, że nigdy nie przydarzą się dwie takie same sprawy, dwa razy takie same okoliczności popełnienia przestępstwa, jednak przepisy postępowania karnego przewidują szereg sytuacji, w których możliwe jest zastosowanie” uproszczonej formy” rozstrzygnięcia sprawy karnej.

Tak na prawdę już na etapie postępowania przygotowawczego, czyli na samym początku sprawy karnej, powinniśmy pokusić się o szerszą analizę przypadku, okoliczności popełnienia przestępstwa, historii kryminalistycznej oskarżonego a także jego uwarunkowań. Taka głębsza analiza pozwala nam ocenić, czy istnieje realna szansa na to, że zamiast długiego procesu, być może uda nam się zakończyć cały proces w dużo łagodniejszy sposób.

Dobrowolne poddanie się karze reguluje artykuł 387 kodeksu postępowania karego, który wprost określa warunki zastosowania wyżej wymienionej instytucji.

Należą do nich:

Do chwili zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej oskarżony, któremu zarzucono przestępstwo zagrożone karą nieprzekraczającą 15 lat pozbawienia wolności, może złożyć wniosek o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary lub środka karnego, orzeczenie przepadku lub środka kompensacyjnego bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Wniosek może również dotyczyć wydania określonego rozstrzygnięcia w przedmiocie poniesienia kosztów procesu.
Sąd może uwzględnić wniosek o wydanie wyroku skazującego, gdy okoliczności popełnienia przestępstwa i wina nie budzą wątpliwości, a cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nieprzeprowadzenia rozprawy w całości; uwzględnienie wniosku jest możliwe jedynie wówczas, gdy prokurator wyrazi zgodę, a pokrzywdzony należycie powiadomiony o terminie rozprawy oraz pouczony o możliwości zgłoszenia przez oskarżonego takiego wniosku nie zgłosi sprzeciwu. O treści wniosku należy powiadomić pokrzywdzonego, jeżeli wniosek został złożony przed powiadomieniem go o terminie rozprawy.

Pamiętać należy, że omawiany wniosek w praktyce często składamy już na etapie postępowania przygotowawczego, uwzględniając i negocjując w prokuratorem właściwą kare.

Czy wniosek o dobrowolne poddanie się karze zawsze jest uwzględniany?

Niestety nie. Zdarza się, że po mimo spełnienia przesłanek dobrowolnego poddania się karze, następuje sprzeciw którejś ze stron postępowania tj. prokurator, sąd, pokrzywdzony działający w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Wspomnieć należy, że z formalnego punktu widzenia, sprzeciw pokrzywdzonego nie powinien mieć realnego wpływu na uwzględnienie wniosku o dobrowolne poddanie się karze. Jednakże Sądu zawsze biorą to pod uwagę, w związku z czym duże znaczenie w tej materii ma dopilnowanie aby pokrzywdzony został prawidłowo zawiadomiony o terminie rozprawy na której rozpatrywany będzie ww. wniosek.

Czy trzeba przyznać się do winy, aby złożyć wniosek o dobrowolne poddanie się karze?

Tak. Nie możemy z jednej strony uważać, że jesteśmy niewinni zarzucanych nam aktem oskarżenia czynów a jednocześnie wnosić o dobrowolne poddanie się karze. Jedną z przesłanek dobrowolnego poddania się karze jest fakt, iż okoliczności popełnienia przestępstwa nie mogą budzić wątpliwości. Jeśli jednak my sami mamy wątpliwości co do naszej winy popełnienia przestępstwa to nie możemy mówić o spełnieniu wyżej omawianej przesłanki.

Co ciekawe.

Zdarza się często, że oskarżony po mimo, iż nie do końca czuje się winny popełnienia zarzucanych mu czynów, lub uważa, że nie popełnił wszystkich wymienionych w akcie oskarżenia czynów lub, że jego udział był w znacznym stopniu mniejszy i tak w rezultacie decyduje się na złożenie wniosku o dobrowolne poddanie się karze. I nie dzieje, się to bez przyczyny. Procesy karne bywają trudne, długie i skomplikowane, tym bardziej jeśli nasza sytuacja nie do końca jest taka oczywista i czysta jak byśmy tego chcieli. Ta etyczno moralna kwestia uznania całkowitej winy przez oskarżonego zawsze powinna być bardzo dokładnie poddana analizie. Analizie tego co bardziej nam się opłaca.

Czy wniosek o dobrowolne poddanie się karze powinien być dobrze uzasadniony?

Uzasadnienie złożenia wniosku o dobrowolne poddanie się karze to kluczowy element. Tak na prawdę w dużej mierze od prawidłowego przedstawienia i uzasadnienia spełnienia wszystkich przesłanek i sytuacji oskarżonego zależy powodzenie samego wniosku.

Czy wyrok z dobrowolnego poddania się karze wpisywany jest do Krajowego Rejestru Karnego?

Niestety tak. Przepisy postepowania karnego nie przewidują w tym zakresie jakiekolwiek ulgi i warto o tym pamiętać przy wstępnej analizie naszej sprawy karnej, ponieważ brak świadomości w tym zakresie może wywołać negatywne skutki w przyszłości np. ubieganie się o prace do której potrzebne jest zaświadczenie o niekaralności.

Co ważne!

Zaznaczyć, należy, że w przypadku przestępstw skarbowych. Przepisy karnoskarbowe przewidują odrębny środek karny w postaci dobrowolnego poddania się odpowiedzialności. Instytucja ta nie ma zastosowania do przestępstw opisujących czyny zagrożone karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności. Niemniej, w sprawach karnoskarbowych prokurator ma możliwość dołączenia do aktu oskarżenia wniosku o wydanie wyroku skazującego bez rozprawy na ogólnych zasadach. Co istotne w przypadku dobrowolnego poddania się odpowiedzialności w sprawach skarbowych, prawomocny wyrok o zezwoleniu na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności nie podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Karnego.

PAMIETAĆ NALEŻY:

Pamiętać należy, że każda sprawa karna i okoliczności popełnienia przestępstwa są inne i należy poświecić im wystarczająco dużo czasu, aby prawidłowo przeanalizować i ocenić całość zgromadzonego materiału dowodowego i okoliczności popełnienia przestępstwa. Dopiero bo głębszym poznaniu historii danego człowieka i tego co uczynił można zastanawiać się jaka strategia obronna w jego konkretnym przypadku będzie najlepsza. Dlatego składanie wszelkich wniosków w tym wniosku o dobrowolne poddanie się karze bez refleksyjnie możne wywołać odwrotny skutek od zamierzonego i tym samym spowodować negatywne konsekwencje.

Jeżeli czytając ten wpis, uznaliście, że potrzebujecie pomocy prawnej w opisanym zakresie, zapraszam do umówienia się na spotkanie w siedzibie Kancelarii w Katowicach lub online.

Obszar działalności Kancelarii obejmuje nie tylko Katowice i okolice, ale całe województwo śląskie, a w razie potrzeby działamy na terenie całego kraju.