Polskie prawo jest na tyle skomplikowane, że osoba bez wykształcenia prawniczego, rzadko kiedy jest w stanie zrozumieć znaczenie poszczególnych przepisów. Szczególnie jeśli chodzi o procesy karne, często pojęcia pokrzywdzonego, oskarżyciela posiłkowego i oskarżyciela prywatnego są używane zamiennie, co oczywiście jest błędem. Konkretne artykuły i paragrafy opisują te definicje szczegółowo, dlatego warto się przyjrzeć bliżej różnicom wynikającym ze znaczenia tych trzech podmiotów.
Kim jest pokrzywdzony i jakie są jego prawa?
Zgodnie z art. 40. Kodeksu postępowania karnego pokrzywdzonym może być osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Za pokrzywdzonego uznaje się również instytucje państwowe lub społeczne, nawet jeśli nie mają osobowości prawnej. Oznacza to, że w procesie karnym podmiot pokrzywdzony uznawany jest za stronę postępowania przygotowawczego. Pokrzywdzony jest przesłuchiwany w charakterze świadka, a także może wnosić o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę będącą skutkiem popełnionego przeciwko niemu przestępstwa.
Do uprawnień pokrzywdzonego należy prawo do:
żądania czynności procesowych,
wglądu w akta sprawy,
udziału w rozprawie,
złożenia zawiadomienia o przestępstwie,
zaskarżenia orzeczenia,
występowania w charakterze pokrzywdzonego w postępowaniu wszczętym z urzędu przez organy ścigania,
zwrócenia się do sądu z żądaniem przesłuchania świadka,
wnoszenia o naprawienie szkody lub zadośćuczynienia.
Podstawowym obowiązkiem pokrzywdzonego jest stawianie się na każde wezwanie organu prowadzącego postępowanie. Warto wspomnieć, że podmiot może działać jako oskarżyciel posiłkowy, ale wyłącznie po złożeniu specjalnego wniosku.
Oskarżyciel posiłkowy – kto może nim zostać i z jakich uprawnień może skorzystać?
Według definicji z Kodeksu postępowania karnego oskarżycielem posiłkowym może zostać pokrzywdzony. Pokrzywdzony w takim przypadku musi do czasu odczytania aktu oskarżenia złożyć oświadczenie o przystąpieniu do procesu w charakterze oskarżyciela posiłkowego (ustnie bądź pisemnie). Może on również mieć pełnomocnika, który będzie go reprezentował przed sądem na sprawie karnej.
Wyróżniamy dwa rodzaje oskarżycieli posiłkowych:
uboczny – działający obok prokuratora wtedy, kiedy prokurator nie umorzył ani nie odmówił wszczęcia postępowania,
subsydiarny – działający w swoim imieniu pokrzywdzony wówczas, gdy prokurator odmówił wniesienia aktu oskarżenia do sądu. W tym przypadku procedura złożenia wniosku jest dużo bardziej skomplikowana, między innymi pokrzywdzony musi zaskarżyć decyzję prokuratora do sądu.
Oskarżyciel posiłkowy ma takie same prawa jak pokrzywdzony, ale dodatkowo może składać wnioski dowodowe oraz wnosić i popierać oskarżenia.
Jakie prawa ma oskarżyciel prywatny?
Zwykle to prokurator jest oskarżycielem w procesie karnym i składa do sądu oskarżenie o czyn ścigany z urzędu. Pokrzywdzony może wystąpić obok prokuratora jako oskarżyciel prywatny lub samodzielnie – zamiast oskarżyciela publicznego. Ma on takie same prawa jak oskarżyciel posiłkowy, a jednocześnie popiera oskarżenie o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. Mogą to być np.:
groźby karalne,
naruszenie nietykalności fizycznej,
zniesławienie,
pozostałe przestępstwa pozakodeksowe.
Warunkiem występowania w procesie karnym jako oskarżyciel prywatny jest złożenie przez pokrzywdzonego oświadczenia o przyłączenie się do postępowania lub podtrzymaniu oskarżenia, od którego prokurator odstąpił. Oskarżyciel prywatny musi również złożyć akt oskarżenia, uiszczając opłatę w wysokości 300 zł w kasie sądowej.
Pokrzywdzony, oskarżyciel posiłkowy oraz oskarżyciel prywatny to trzy odrębne podmioty biorące udział w postępowaniu karnym jako strona poszkodowana. Szczegółowe różnice w ich definicji określa Kodeks postępowania karnego. W Kancelarii Adwokackiej MPF w Katowicach gwarantujemy pełne wsparcie, a także pomoc adwokatów od spraw karnych.
Pokrzywdzony, oskarżyciel posiłkowy a oskarżyciel prywatny w procesie karnym
Polskie prawo jest na tyle skomplikowane, że osoba bez wykształcenia prawniczego, rzadko kiedy jest w stanie zrozumieć znaczenie poszczególnych przepisów. Szczególnie jeśli chodzi o procesy karne, często pojęcia pokrzywdzonego, oskarżyciela posiłkowego i oskarżyciela prywatnego są używane zamiennie, co oczywiście jest błędem. Konkretne artykuły i paragrafy opisują te definicje szczegółowo, dlatego warto się przyjrzeć bliżej różnicom wynikającym ze znaczenia tych trzech podmiotów.
Kim jest pokrzywdzony i jakie są jego prawa?
Zgodnie z art. 40. Kodeksu postępowania karnego pokrzywdzonym może być osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Za pokrzywdzonego uznaje się również instytucje państwowe lub społeczne, nawet jeśli nie mają osobowości prawnej. Oznacza to, że w procesie karnym podmiot pokrzywdzony uznawany jest za stronę postępowania przygotowawczego. Pokrzywdzony jest przesłuchiwany w charakterze świadka, a także może wnosić o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę będącą skutkiem popełnionego przeciwko niemu przestępstwa.
Do uprawnień pokrzywdzonego należy prawo do:
Podstawowym obowiązkiem pokrzywdzonego jest stawianie się na każde wezwanie organu prowadzącego postępowanie. Warto wspomnieć, że podmiot może działać jako oskarżyciel posiłkowy, ale wyłącznie po złożeniu specjalnego wniosku.
Oskarżyciel posiłkowy – kto może nim zostać i z jakich uprawnień może skorzystać?
Według definicji z Kodeksu postępowania karnego oskarżycielem posiłkowym może zostać pokrzywdzony. Pokrzywdzony w takim przypadku musi do czasu odczytania aktu oskarżenia złożyć oświadczenie o przystąpieniu do procesu w charakterze oskarżyciela posiłkowego (ustnie bądź pisemnie). Może on również mieć pełnomocnika, który będzie go reprezentował przed sądem na sprawie karnej.
Wyróżniamy dwa rodzaje oskarżycieli posiłkowych:
Oskarżyciel posiłkowy ma takie same prawa jak pokrzywdzony, ale dodatkowo może składać wnioski dowodowe oraz wnosić i popierać oskarżenia.
Jakie prawa ma oskarżyciel prywatny?
Zwykle to prokurator jest oskarżycielem w procesie karnym i składa do sądu oskarżenie o czyn ścigany z urzędu. Pokrzywdzony może wystąpić obok prokuratora jako oskarżyciel prywatny lub samodzielnie – zamiast oskarżyciela publicznego. Ma on takie same prawa jak oskarżyciel posiłkowy, a jednocześnie popiera oskarżenie o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. Mogą to być np.:
Warunkiem występowania w procesie karnym jako oskarżyciel prywatny jest złożenie przez pokrzywdzonego oświadczenia o przyłączenie się do postępowania lub podtrzymaniu oskarżenia, od którego prokurator odstąpił. Oskarżyciel prywatny musi również złożyć akt oskarżenia, uiszczając opłatę w wysokości 300 zł w kasie sądowej.
Pokrzywdzony, oskarżyciel posiłkowy oraz oskarżyciel prywatny to trzy odrębne podmioty biorące udział w postępowaniu karnym jako strona poszkodowana. Szczegółowe różnice w ich definicji określa Kodeks postępowania karnego. W Kancelarii Adwokackiej MPF w Katowicach gwarantujemy pełne wsparcie, a także pomoc adwokatów od spraw karnych.
Znajdź artykuł
Blogi
Posty archiwalne